Filtry Lindleya w Warszawie

Witamy, Gość. Zaloguj się lub zarejestruj.
Czy dotarł do Ciebie email aktywacyjny?
Kwiecień 16, 2024, 12:11:26

Zaloguj się podając nazwę użytkownika, hasło i długość sesji
Szukaj:     Szukanie zaawansowane

Strona główna Pomoc Szukaj Zaloguj się Rejestracja Admin kontakt BLOG
Mazowieckie forum poszukiwaczy skarbów. Poszukiwania skarbów mazowsze > Kategoria ogólna > Ciekawe miejsca, historie > Filtry Lindleya w Warszawie
Strony: [1] Do dołu Drukuj
Autor WÄ…tek: Filtry Lindleya w Warszawie  (Przeczytany 12068 razy)
adek
Administrator
Pułkownik
**

Pomógł 34
Offline Offline

Wiadomości: 1893



WWW
« : WrzesieÅ„ 02, 2010, 11:55:44 »
Widoczny z tarasu widokowego Pałacu Kultury i Nauki zielony prostokąt w centrum Warszawy kryje w sobie idealnie zachowaną perłę dziewiętnastowiecznej inżynierii. Warszawskie wodociągi stanowią jedyny w Europie całkowicie zachowany zespól architektury przemysłowej tego typu, na dodatek jeszcze w pełni wykorzystywany. Podobne obiekty z tego okresu znajdowały się w Hamburgu, Dusseldorfie, Krefeld, Frankfurcie nad Menem, Amsterdamie, Lejdzie, Dordrechcie, Berlinie, Budapeszcie, Petersburgu.

Animatorem wszelkich działań związanych z realizacją stacji filtrów w Warszawie byl ówczesny prezydent Warszawy Sokrates Starynkiewicz. 20 maja 1876 r. doprowadził do podpisania umowy z inżynierem Williamem Lindleyem na przedwstępne opracowanie projektu wodociągu i kanalizacji. Po dwóch latach koncepcję złożono w Magistracie. Magistrat przygotował umowę, która finalnie została podpisana 11 lipca 1881 r. na pierwszą serię robót z synem Williama Lindleya -Williamem Heerleinem Lindleyem.

<fotka: zespół stacji filtrów z lotu ptaka>

* 1 - Stacja Filtrów w Warszawie, widok z lotu ptaka.jpg (309.72 KB, 666x643 - wyÅ›wietlony 775 razy.)
Zapisane
Nie znać własnej historii znaczy na zawsze pozostać dzieckiem- Cyceron
adek
Administrator
Pułkownik
**

Pomógł 34
Offline Offline

Wiadomości: 1893



WWW
« Odpowiedz #1 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 11:58:32 »
William Heerlein Lindley, oprócz licznych skończonych projektów instalacji wodno-kanalizacyjnych (Warszawa, Frankfurt, Mannheim, Praga, Samara, Wurzburg, Bukareszt, itd.), wykonał wiele studiów wstępnych, opinii i orzeczeń. Nagrodzony najwyższymi orderami, dyplomami, tytułem honoris causa zajmował najbardziej zaszczytne miejsce w środowisku technicznym swych czasów. Mimo początkowej niechęci polskich inżynierów do zaproponowanych rozwiązań Lindley konsekwentnie dążył do celu i spokojnie odpowiadał na wszelkiego typu zarzuty. "Zarząd miejski powołał mnie tutaj w charakterze inżyniera nie po to, abym za pieniądze obywateli miasta robił próby, ałe dlatego, abym na zasadzie doświadczeń stwierdzonych przez praktykę wykonał trwałą budowę, mogącą istnieć i działać regularnie w ciągu wielu dziesiątków lat" - replikował William Heerlein Lindley (Ryszard Żelichowski, Lindleyowie. Dzieje inżynierskiego rodu, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2002).

Przedstawiony projekt przez Williama Lindleya - ojca i Williama Heerleina Lindleya - syna miał ogromne znaczenie dla mieszkańców Warszawy ze względów higienicznych. Występowała tu bardzo wysoka śmiertelność, spowodowana tyfusem, febrą i dyfterytem oraz innymi chorobami, które przybierały charakter epidemiologiczny. Paskudne zapachy, gnijące, zapadające się i wiecznie zapchane kanały ściekowe stanowiły dość powszechny element obrazu stolicy.

<fotka: wnętrze filtra>

* Resize of 2 - WnÄ™trze filtra powolnego.jpg (41.7 KB, 698x473 - wyÅ›wietlony 706 razy.)
Zapisane
Nie znać własnej historii znaczy na zawsze pozostać dzieckiem- Cyceron
adek
Administrator
Pułkownik
**

Pomógł 34
Offline Offline

Wiadomości: 1893



WWW
« Odpowiedz #2 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 11:59:27 »
Wybrana przez Lindleya lokalizacja Stacji Filtrów była najbardziej dogodna, biorąc pod uwagę położenie terenu. Było to miejsce najwyżej położone względem Wisły, blisko środka miasta, miało doskonałe warunki gruntowe (glinę) i co najważniejsze - dawało możliwość rozbudowy. Ważne było również skoncentrowanie tu wszystkich urządzeń, dające oszczędność zarówno przy budowie, jak i eksploatacji filtrów oraz osadników. Docelowo miało tu powstać założenie, w którym po obu stronach osi północ-południe symetrycznie rozplanowano po trzy grupy filtrów, po trzy zbiorniki wody czystej, jednym budynku maszyn. Na osi między budynkami maszyn przewidziano wieżę ciśnień. Urządzenia i budynki miały się układać w dwa pasy zabudowy. Od strony ul. Koszykowej usytuowano dwa pasy zbiorników wody czystej, oddzielonych pośrodku założeniem wieży, ujętej budynkami maszyn. Lindley urozmaicił ten układ, wstawiając między budynki maszyn i zbiorniki czystej wody domy mieszkalne, w tym dom naczelnika Stacji Filtrów. Od południa oddzielone wąską aleją rozciągały się filtry powolne.

Budowa zespołu odbywała się w sześciu etapach, rozplanowanych na dość krótkie okresy. Pierwsza seria robót rozpoczęła się w 1883 r. Jej zasadą było jednoczesne wznoszenie wszystkich elementów jednego ciągu urządzeń, na który złożyły się: zbiornik czystej wody, grupa filtrów powolnych, budynek z pompami tłoczącymi wodę i wieża - wspólna dla całego założenia. We wnętrzu ceglanej wieży, o wysokości 39 m, znajduje się komin odprowadzający spaliny z maszynowni, w którym do wysokości 36 m biegną cztery rury (o średnicy 91 cm). Latem 1887 r. wszystkie wymienione wyżej budynki i urządzenia były gotowe, a jesienią nastąpiło ich uruchomienie. Drugą serię robót rozpoczęto w 1888 r. Wzniesiono wówczas dwa dalsze filtry rozpoczynające grupę II, które przejęły na siebie rolę osadników. Wykończono budynek techniczny złożony z dwóch segmentów, mieszczących I maszynownię i kotłownię. W 1889 r., realizując trzecią serię prac, dokończono budowę II grupy filtrów. Wszystkie komory wykorzystano jako osadnik. Po wykonaniu tych robót zaczął się zarysowywać przyszły obraz Stacji Filtrów.

Wiosną 1892 r., gdy miasto uzyskało teren o powierzchni około 9 ha, na którym miało stanąć osiem basenów osadowych, przystąpiono do czwartej serii prac. Ostatecznie do eksploatacji przekazano część basenów wraz z kanałem odprowadzającym brudną wodę w czerwcu 1894 r.

<fotka: wnętrze wieży ciśnień>

* Resize of 3 - WnÄ™trze wieży ciÅ›nieÅ„.jpg (40.14 KB, 349x471 - wyÅ›wietlony 664 razy.)
Zapisane
Nie znać własnej historii znaczy na zawsze pozostać dzieckiem- Cyceron
adek
Administrator
Pułkownik
**

Pomógł 34
Offline Offline

Wiadomości: 1893



WWW
« Odpowiedz #3 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 12:01:18 »
Dwa lata później oddano do użytku następną grupę osadników. Po ich uruchomieniu obie grupy filtrów -I i II - zaczęły pełnić właściwą funkcję. W kwietniu 1896 r. zdecydowano się zaprojektować i wykonać drugą linię zasilającą Stację Filtrów podczas realizacji piątej serii robót. Prowadzona w latach 1913-1915 szósta seria przewidywała wzniesienie V grupy filtrów oraz dodanie do budynku technicznego wschodniego segmentu mieszczącego maszynownię.

Do wybuchu pierwszej wojny światowej zbudowano na terenie stacji kolejne grupy filtrów i osadników, w pełni zrealizowano filtry powolne, z sześciu zbiorników wody czystej
wzniesiono trzy, a z liczby ośmiu osadników w związku ze wstępnym osadzaniem zanieczyszczeń na uruchomionym osadniku na Stacji Pomp Rzecznych zaniechano budowy pozostałych dwóch osadników. Ostatnią grupę filtrów wzniesiono w latach 1924-1926.

Nieodłącznym elementem budowy było rozplanowanie zieleni. Już w 1895 r. urządzono geometryczne zieleńce. Idea ta owocowała poszerzaniem plantacji i budową na ich potrzeby oranżerii (projekty pierwszej z 1892, drugiej z 1931 r.). Dla lepszej ekspozycji usunięto w 1903 r. wysoki parkan od ul. Koszykowej i ustawiono przeniesioną sprzed Szpitala Dzieciątka Jezus żelazną kratę.

Urządzaniu Stacji Filtrów towarzyszyło także wznoszenie budynków mieszkalnych. Do naszych czasów zachował się budynek wschodni. Główne wejście, w postaci dwóch bram ujętych portierniami, zlokalizowano od strony ul. Koszykowej, na osi późniejszej ul. Starynkiewicza. Dodatkowo umieszczono jeszcze trzy bramy, po jednej z każdej strony terenu stacji (od ul. Koszykowej, Krzywickiego i Raszyńskiej); wszystkie zachowały się do dnia dzisiejszego.

W celu wzbogacenia projektu urządzeniami przyśpieszającymi proces oczyszczania wody w listopadzie 1928 r. podpisano umowę z firmą kanadyjską i na początku 1930 r. przystąpiono do jej realizacji. W marcu 1933 r. Zakład Filtrów Pośpiesznych, projektu Spółki Inżynierskiej z Montrealu, do którego elewacje opracował arch. Antoni Jawornicki, rozpoczął działanie. Jego budowa wymagała perfekcyjnego rozwiązania kwestii statyki posadowienia budowli, uwzględnienia ruchów termicznych, wodoszczelności konstrukcji czy dokładnego doboru materiału filtracyjnego. Część naziemną wzniesiono w systemie szkieletowym, wypełnionym murem ceglanym. Elegancka i monumentalna elewacja utrzymana została w duchu modernizującego klasycyzmu. Na fasadzie zachodniej umieszczono dwie płaskorzeźby - "Czystość" i "Pragnienie", a na wschodniej -"Syrenkę", wszystkie autorstwa Jana Golińskiego.

<fotka: Hala Zakładu Filtrów Pośpiesznych>

* Resize of 4 - Hala ZakÅ‚adu Filtrów PoÅ›piesznych.jpg (48.59 KB, 532x381 - wyÅ›wietlony 813 razy.)
Zapisane
Nie znać własnej historii znaczy na zawsze pozostać dzieckiem- Cyceron
adek
Administrator
Pułkownik
**

Pomógł 34
Offline Offline

Wiadomości: 1893



WWW
« Odpowiedz #4 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 12:02:14 »
Kres szerokim zamierzeniom rozbudowy sieci wodociągowej w Warszawie położył wybuch drugiej wojny światowej. Po 20 września 1939 r. większość obiektów doznała uszkodzeń, z czego Zakład Filtrów Pośpiesznych ucierpiał najbardziej. Uszkodzone zostały także sklepienia filtrów powolnych, zawalone przekrycia zbiorników wody czystej, wyszczerbione mury wieży, komór rozdziału wody, przerwane przewody łączące filtry i przewody zbiorcze. Przerwa w działaniu zakładu trwała od 24 listopada do 4 grudnia 1939 r. W listopadzie następnego roku oddano już do użytku wyremontowane urządzenia, natomiast całkowita odbudowa zbombardowanego Zakładu Filtrów Pośpiesznych trwała do czerwca 1940 r.

Kolejną próbę unicestwienia przeszła Stacja Filtrów wraz z wybuchem Powstania Warszawskiego. Zbombardowane i splądrowane obiekty stacyjne zaczęły działać 29 maja 1945 r., a Zakład Filtrów Pośpiesznych dopiero w lipcu 1949 r.

W latach pięćdziesiątych podjęto decyzję o rozbudowie urządzeń, a lata sześćdziesiąte ubiegłego wieku zaowocowały wprowadzeniem nowej metody oczyszczania wody, polegającej na prowadzeniu procesu koagulacji z zastosowaniem metody oczyszczania w urządzeniach, zwanych pulsatorami. Ponadto dokonano przedłużenia hali Zakładu Filtrów Pośpiesznych. Prace prowadzono z wyjątkowym poszanowaniem konstrukcji, architektury i wystroju obiektu. Dobudowane przęsła uzyskały identyczne opracowanie elewacji oraz wystrój wnętrz, a końcową elewację powtórzono na części dobudowanej.

Założenie warszawskiej Stacji Filtrów jest wybitnym przykładem kunsztu architektonicznego w połączeniu z perfekcyjnymi rozwiązaniami myśli technicznej. Głównym walorem projektu była możliwość rozbudowy urządzeń stacyjnych wraz ze wzrostem zapotrzebowania na wodę. Ponadto już na etapie projektowania przewidywano możliwość wzbogacenia stacji dodatkowymi doskonalszymi urządzeniami. Sam inicjator przedsięwzięcia - Sokrates Starynkiewicz propagował projekt wodociągów jako sięgający swym założeniem w przyszłość, wygodny do rozszerzania.

Rozplanowanie zieleni w obrębie Stacji Filtrów, jej urządzenia, oprawa i forma architektoniczna wybudowanych obiektów, a przede wszystkim układ urbanistyczny założenia przemysłowego przetrwały do naszych czasów. Podstawowy materiał budowlany stanowiła specjalnie wypalana cegła, odporna na wilgoć, produkowana tylko na potrzeby stacji w kilku rodzajach: standardowa, glazurowana oraz licowa. Na wielką skalę stosowano bloki granitowe i piaskowce, dostarczane przez wszystkie etapy rozbudowy z tych samych kamieniołomów.

<fotka:  Ekspozycja przed Centrum Interpretacji>

* Resize of 5 - Ekspozycja przed Centrum Interpretacji.jpg (38.89 KB, 346x525 - wyÅ›wietlony 617 razy.)
Zapisane
Nie znać własnej historii znaczy na zawsze pozostać dzieckiem- Cyceron
adek
Administrator
Pułkownik
**

Pomógł 34
Offline Offline

Wiadomości: 1893



WWW
« Odpowiedz #5 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 12:03:12 »
Mimo upływu lat obiekt znajduje się w bardzo dobrym stanie technicznym, użytkowany nadal zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem. Zabytkowa struktura poprzez systematyczny dozór i bieżące remonty jest dobrze utrzymana. Nawet prowadzone obecnie remonty dotyczą jedynie adaptacji i tak już wielokrotnie przebudowanych wnętrz, nie wpływając na walory artystyczne obiektów. Obecnie budynek warsztatowy zaadaptowany jest na salę konferencyjną, a stare maszyny zgromadzono przed i w sali wystawowej, która stanowi tzw. Centrum Interpretacji.

W doskonałym stanie zachowany gmach Zakładu Filtrów Pośpiesznych wyposażony został w udoskonalone urządzenia techniczne, nie zmieniło to jednak wystroju wnętrz i funkcji urządzeń. Wnętrza grup filtrów, osadników i zbiorników czystej wody zdumiewają stanem zachowania ponad stuletnich murów. Okazuje się, iż stosowanie materiałów najwyższej jakości, poddawanych przy tym kilkustopniowej kontroli, było trafną inwestycją. Granitowe filary wspierające i ceglane sklepienia nie noszą żadnych oznak niszczenia, wykruszania bądź też nawet najmniejszej zmiany koloru i wyrazu estetycznego (!).

Z konserwatorskiego punktu widzenia zachowanie pierwotnej funkcji obiektu jest zaletą podkreślającą autentyczność Stacji Filtrów i gwarantuje właściwe utrzymanie i ochronę zabytkowego zespołu.

Sieć wodociągów i kanalizacji usystematyzowała rozwój miasta, co miało główny wpływ na jego przestrzenny rozwój. Przed wykonaniem projektu kanalizacji przeprowadzono szczegółowe pomiary geodezyjne całego miasta. Następnie na ich podstawie opracowano serię map w skalach podstawowych 1:250 i 1:2500 oraz w skalach pochodnych. Do dnia dzisiejszego jest to najdokładniejsze opracowanie kartograficzne historycznego centrum Warszawy, stanowiące obecnie ważne dziedzictwo kulturowe. Z równą precyzją i artyzmem, jak wspomniane plany, były wykreślone rysunki techniczne, pokazujące przebieg oraz rozwiązania technologiczne wodociągów i kanalizacji, jak też towarzyszących im budynków. Są one pozostałością najwyższej jakości myśli i praktyki inżynieryjnej końca XIX w. Wybrane rysunki projektowe, barwne i niezwykle plastyczne, możemy podziwiać w części wystawowej Centrum Interpretacji na terenie wodociągu centralnego.

Stołeczny Konserwator Zabytków jest w trakcie opracowywania dokumentacji i wniosku o uznanie Zespołu Stacji Filtrów Williama Lindleya w Warszawie za Pomnik Historii. Następnym krokiem będzie wniosek o wpisanie Zespołu Stacji Filtrów na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

<fotka: Rysunek techniczny z zachowanej dokumentacji Stacji Filtrów>

Atrykuł i zdjęcia pochodzą z miesięcznika ,,Spotkania z Zabytkami". Artykuł jest autorstwa Sylwi Szymały
« Ostatnia zmiana: WrzesieÅ„ 02, 2010, 12:04:49 wysÅ‚ane przez adek » Zapisane
Nie znać własnej historii znaczy na zawsze pozostać dzieckiem- Cyceron
viviparus
Starszy chorąży sztabowy
***

Pomógł 0
Offline Offline

Wiadomości: 102



WWW
« Odpowiedz #6 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 13:36:18 »
Istotnie wyjÄ…tkowe miejsce.
Mało kto wie że tuż obok tereny filtrów jest nieczynny dziś fragment systemu kanałów, a mianowicie płuczka.
Jest to kanaÅ‚  uÅ‚ożony w ksztaÅ‚cie owalnej pÄ™tli, dawniej sÅ‚użyÅ‚ do wytwarzania ciÅ›nienie wody przy pÅ‚ukaniu kanałów.
Wejście znajduje się tuz przy bramie wodociągów przy ul Filtrowej (kratka przy chodniku).
poniżej kilka obrazków z tego obiektu.
(zdjęcia Artura Ponikiewskiego)

* DSC_0001.JPG (36.33 KB, 448x301 - wyÅ›wietlony 616 razy.)

* DSC_0002.JPG (38.34 KB, 448x301 - wyÅ›wietlony 1234 razy.)

* DSC_0004.JPG (46.85 KB, 301x448 - wyÅ›wietlony 609 razy.)
Zapisane
adek
Administrator
Pułkownik
**

Pomógł 34
Offline Offline

Wiadomości: 1893



WWW
« Odpowiedz #7 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 13:38:25 »
viviparus  na kursie dla SOZ jeden z uczestników informowaÅ‚ (niestety nie mam kontaktu do niego) że jest przewodnikiem po warszawskich kanaÅ‚ach UÅ›miech Mysle ze moze to być ciekawe doswiadczenie, wiesz moze coÅ› o tego typu ,,wyjÅ›ciach" ?
Zapisane
Nie znać własnej historii znaczy na zawsze pozostać dzieckiem- Cyceron
viviparus
Starszy chorąży sztabowy
***

Pomógł 0
Offline Offline

Wiadomości: 102



WWW
« Odpowiedz #8 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 13:42:42 »
W MPWiK chyba pracuje ktoś odpowiedzialny za takie imprezy. Regularnie organizowane są wycieczki z okazji rocznic powstania warszawskiego (ale te wycieczki nie wchodzą do płuczki). Zdjęcia które wrzuciłem były robione podczas inwentaryzacji do książki o której już tu pisałem, dostaliśmy wtedy zgodę (i opiekę) z MPWiK
Zapisane
viviparus
Starszy chorąży sztabowy
***

Pomógł 0
Offline Offline

Wiadomości: 102



WWW
« Odpowiedz #9 : WrzesieÅ„ 02, 2010, 13:58:51 »
Wrócę na chwilę do samego Starynkiewicza. Otóż wspomniany już tu Sokrates miał brata (zakała rodziny) Olimpiusza.
Olimp (jak nazywał go Sokrates) podobnie jak brat był oficerem rosyjskim, znany jest między innymi z kierowania pracami budowlanymi twierdzy Zegrze.
Zapisane
rav666
MFE detektorysci.pl
Podpułkownik
***

Pomógł 22
Offline Offline

Wiadomości: 902
« Odpowiedz #10 : WrzesieÅ„ 08, 2010, 08:32:29 »
Mam sentyment do tego miejsca  MrugniÄ™cie
Budynek DKW (warsztatowy) widziany od strony filtrów powolnych. W tle wieża ciśnień znajdująca się od strony ul. Koszykowej.

* 14052009007g.jpg (238.41 KB, 1229x922 - wyÅ›wietlony 641 razy.)
Zapisane
Strony: [1] Do góry Drukuj 
Skocz do:  

Mazowieckie forum poszukiwaczy skarbów. Firma archeologiczna
Pozycjonowanie z agencjÄ… z Warszawy Skuteczni.pl

Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines