Wejście do Elizeum przypomina wejście do schronu. Aby dostać się do środka, trzeba otworzyć kłódkę zamontowaną na masywnych metalowych drzwiach. Nieświadomy przechodzień nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, co kryje się za tymi drzwiami. Po ich uchyleniu od razu wita nas chłodne, wilgotne powietrze, płynące ze środka. Z początku niski korytarzyk prowadzi do głównej sali. Jedynym oświetleniem jest słup dziennego światła wpadający z góry. Wydaje się, że jest bardzo ciemno, jednakże po paru minutach, kiedy wzrok się przyzwyczai, można dostrzec znacznie więcej szczegółów i poczuć, jak bardzo jest to fascynujące wnętrze. Po kolei zaczyna się wyłaniać z ciemności zarys wnętrza, nierówności cegły, miejsce, gdzie znajdował się kiedyś kominek, sklepienie kopuły, półkoliste nisze, przejścia do kolejnych pomieszczeń. Z głównej sali przechodzi się do bocznego korytarza, który jest ukształtowany nieregularnie. Zachowały się resztki grubo nałożonego tynku imitującego skałę, niewielkie nisze na kaganki oraz tajemnicze znaki wydrążone w murze. Schodami można dostać się na górny korytarz, tworzący emporę, z której poprzez półkoliście zamknięte otwory widać całą salę.

Nie jest znane do końca przeznaczenie Elizeum. Dopisek architekta na projekcie "Elizeum dla przyjaciół i pięknych pań spowodował, iż wokół obiektu zaczęła się tworzyć legenda, podsycana przez powojenną prasę. Ponoć miało to być miejsce schadzek i rozpusty. Inne prasowe doniesienia mówiły, iż spotykała się tu masoneria. Z pewnością chodziło o dodanie pikanterii temu obiektowi. Najbardziej prawdopodobne wydaje się, że Elizeum było miejscem, w którym odbywały się spotkania towarzyskie, jednak aby lepiej zrozumieć, jaką pełniło funkcję, warto powiedzieć kilka słów o Kazimierzu Poniatowskim (1721-1800). Był najstarszym synem Stanisława Poniatowskiego i Konstancji Czartoryskiej. W 1737 r., nie mając jeszcze ukończonych 16 lat, został starostą. W 1742 r. mianowano go podkomorzym królewskim. Zrezygnował z pełnienia tej funkcji po 30 latach urzędowania, zostawiając sobie tytuł ekspodkomorzego. Był znany również za sprawą pojedynków z Adamem Tarła. Dziś księcia ekspodkomorzego nazywalibyśmy celebrytą i z pewnością znalazłby miejsce na pierwszych stronach gazet. Jednakże nasz książę nie miał najlepszej prasy.

Julian Bartoszewicz w XIX w. tak o nim pisał: "Był to pasożyt, ani Bogu, ani ludziom na nic wcałe nieprzydatny. Przez 80 lat swego życia nie odznaczył się ani myślą, ani czynem, owszem, jeżeli kiedy mial wpływ wywierać, był to zawsze wpływ zgubny dla ogółu. Książę Kazimierz żył tylko dla siebie i dla swoich kochanek" (Julian Bartoszewicz, Znakomici mężowie polscy w XVIII wieku. Wizerunki historycznych osób skreślone, t. III, Petersburg 1856). Julian Ursyn Niemcewicz nazwał go najlubieżniejszym człowiekiem i największym próżniakiem epoki, ale zaraz potem dodał "iluż podobne prowadziło życie!" (Julian Ursyn Niemcewicz, Książę Kazimierz Poniatowski, w: Warszawa Wieku Oświecenia, Warszawa 1954). Elizeum było jednym z kaprysów podkomorzego. Książę Kazimierz, znany z hulaszczego i wystawnego trybu życia, wykorzystywał je na spotkania z przyjaciółmi i organizowanie obiadów.
Podziemna grota latem dawała schronienie przed skwarem, natomiast zimą była ogrzewana kominkiem, z którego ciepło rozchodziło się kanałami grzejnymi po całym wnętrzu. Elizeum było połączone podziemnym korytarzem z tzw. Domkiem Imama, w którym znajdowała się kuchnia. Biesiady odbywały się w sali centralnej. Gościom przygrywali muzykanci, którzy znajdowali się na górnym korytarzu. Muzyka dzięki świetnej akustyce była znakomicie słyszana, natomiast muzycy pozostawali niewidoczni. W dzień głównym oświetleniem wnętrza był otwór w kopule o średnicy około 3 m. Wieczorem wnętrze rozświetlone było płomieniem kominka, świecami i kagankami.

Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków prowadzi działania mające na celu remont i adaptację Elizeum. W technice laserowej wykonano szczegółową inwentaryzację obiektu oraz animację 3D z prezentacją wnętrza, a także liczne ekspertyzy.

W wyniku badań stwierdzono, że obiekt jest mocno zawilgocony, w niektórych miejscach wilgotność cegły sięga 18-19%, a wilgotność powietrza przekracza 90%. Jest to spowodowane ciągłym nawilgacaniem. Pomimo tego konstrukcja obiektu jest stabilna. Nie zauważono na powierzchni murów głębokich pęknięć ani zarysowań, mogących świadczyć o uszko¬dzeniach powstałych na skutek przekroczenia stanu granicznego nośności konstrukcji. Natomiast prawie całkowitemu zniszczeniu uległy tynki. W trakcie odkrywek stwierdzono istnienie powierzchniowej izolacji przeciwwilgotnościowej, wykonanej na bazie iłów i gliny. Jednakże penetracja korzeni spowodowała, że ta izolacja nie pełni swej funkcji. Odkopano także kamienny pierścień z piaskowcowych ciosów o przekroju 36 x 20 cm. Prawdopodobnie jest to cokół, na którym stała latarnia doświetlająca wnętrze. Przeprowadzono również badania georadarowe, które wykluczyły istnienie innych podziemnych budowli w pobliżu Elizeum. Po porównaniu danych georadarowych oraz historycznych materiałów kartograficznych, opracowanych przez arch. Marię Sołtys, zlokalizowane zostało miejsce, w którym biegło podziemne przejście do Domku Imama. Ponadto zorganizowano warsztaty dla młodych architektów, których celem było wykonanie koncepcji adaptacji i rozbudowy Elizeum.

Prace warsztatowe i wyniki dyskusji publicznej stanowiły materiał dla Stołecznego Konserwatora Zabytków do przygotowania zaleceń konserwatorskich. Zadaniem podstawowym jest zabezpieczenie obiektu tak, aby jak najwierniej oddawał charakter zabytkowej budowli. Po remoncie Elizeum powinno być przeznaczone do zwiedzania, z możliwością ekspozycji czasowych wystaw i wykorzystaniem sali do kameralnych koncertów i różnego rodzaju przedsięwzięć kulturalnych. W wyremontowanym podziemnym salonie mogłyby odbywać się lekcje muzealne popularyzujące czasy stanisławowskie. Elizeum towarzyszyłby obiekt współczesny, pełniący funkcję zaplecza gospodarczego, sanitarnego i gastronomicznego. Elizeum służyłoby realizacji miejskich programów kulturalnych oraz szeroko pojętym środowiskom artystycznym. Nie wyklucza się również możliwości komercyjnego wykorzystania obiektu.


Obecnie budowla jest niedostępna. Mamy nadzieję, że po przygotowaniu dokumentacji projektowej, a przed rozpoczęciem prac budowlanych będzie możliwe zrealizowanie "dnia otwartego Elizeum". Dla osób zainteresowanych tym obiektem możemy zapro¬ponować materiał filmowy zrealizowany we współpracy z internetową telewizją WP w ramach cyklu "Enigma"; materiał jest dostępny na stronie www.wp.tv/i,Enigma-Elizeum-czl,mid,366098,klip.html

Artykuł pochodzi z miesięcznika ,,Spotkania z zabytkami" i jest autorstwa Anety Bojanowskiej i Andrzeja Wolańskiego, zdjęcia pochodzą ze strony um.warszawa.pl

mieszkam niedaleko i bywałem tam jako dzieciak często na wagarach  ale w tym parku był jeszcze jeden tunelik prowadzący w głąb ziemi który (jak podejrzewam ) nie łączył się z elizeum tylko prowadzil gdzieś dalej. Z tego co pamiętam można się było do niego wczołgać  strop był wykonany z cegły reszta przysypana , nie wiem do kąd prowadził bo jakoś jako dzieciaki nie mieliśmy odwagi się w niego zapuścić w obawie że się zawali